در یک خبر عجیب (منتشر شده در سایت رادیو آزادی) اینگونه ادعا شده است که دانشجویان ترکمنستانی متقاضی ادامه تحصیل در ترکیه، از تحصیل در رشته تاریخ در این کشور منع شده اند.
گفته شده است که مدارک دانشگاهی رشته تاریخ که در ترکیه اخذ شده است، مورد پذیرش دولت و دانشگاه های کشور ترکمنستان نخواهد بود.
بدین ترتیب، به نظر می رسد که اختلاف نظرهای اساسی میان قرائت دولت ترکمنستان از تاریخ ترکمن ها و روایت دولت ترکیه از تاریخ ترک ها وجود دارد که دولتمردان ترکمنستان را به اتخاذ چنین تصمیمی واداشته است.
TURKMEN-DAILY: در اواسط ماه جولای بود که خبر عملیات ویژه نیروهای امنیتی ترکمنستان در منطقه «کاکا / Kaka» در استان آخال (به مرکزیت شهر آنو که پایتخت ترکمنستان نیز در آن واقع شده است) برای دستگیری تروریست های داعش منتشر شد. با انتشار این خبر که جزئیات بیشتری از آن منتشر نشد، نحوه ورود و هویت این تروریست ها و نیز گستردگی فعالیت این گروه در ترکمنستان در هاله ای از ابهام قرار گرفت.
در 15 آگوست سال جاری نیز ژنرال «بگنج گوندوغدی یف»، فرمانده مرزبانی ترکمنستان با دستور مستقیم بردی محمداف از درجه ژنرالی عزل و از پست خود برکنار شد. این ژنرال ارتش ترکمنستان در سال 2011 نیز وقتی وزیر دفاع ترکمنستان بود، به دنبال وقوع انفجار در یکی از انبارهای مهمات ارتش در شهر آبادان و کشته شدن 15 نفر از وزارت دفاع عزل شده و نزول درجه پیدا کرده بود.
در هفته های اخیر، بسیاری از ناظران مسائل امنیت داخلی ترکمنستان به دنبال کشف و شفاف سازی رابطه این دو ماجرا بودند و امروز، مطابق اخباری که در خروجی رسانه ها قرار گرفت، مشخص شد که ژنرال گوندوغدی یف به اتهام قصور در انجام وظیفه مدیریت مرزبانی کشور و ورود 4 نیروی وابسته به داعش که احتمالا از سمت استان هرات افغانستان وارد خاک ترکمنستان شده اند، از سمت و درجه نظامی خود عزل شد است.
در این رابطه، اعلام شده است که در ماه جولای 2017 گروهی از نیروهای وابسته به گروه داعش به قصد ورود به خاک ترکمنستان با نیروهای مرزبانی ترکمنستان درگیر می شوند و 4 تروریست با حمایت آتشباری سایر افراد گروه خود موفق می شوند سد نیروهای مرزبانی را شکسته و تا اعماق خاک ترکمنستان نفوذ کنند.
روزهای پس از آن، نیروهای امنیتی ترکمنستان با عملیات اطلاعاتی گسترده و حضور پرتعداد نیروهای ضدتروریستی خود موفق می شوند در منطقه کاکا در استان آخال این تروریست ها را شناسایی کرده و به قائله پایان دهند.
گفته شده است که این 4 عضو داعش از قومیت ترکمن و تبعه کشور ترکمنستان هستند که در سال های اخیر از طریق کشور ترکیه به تروریست های داعش در عراق و سوریه پیوسته و حتی در عملیات های مختلف جنگیده اند.
اخیرا، پلیس و مرزبانی ترکمنستان کنترل ویژه ای را روی پروازهای ورودی و خروجی ترکمنستان-ترکیه اعمال کرده است و با حسیاست ویژه ای به تعداد نیروهای مرزبانی و تجهیزات مستقر در مرز مشترک ترکمنستان-افغانستان افزوده است. تمام این ها نشان می دهد که ساختار دفاعی ترکمنستان تهدید مشخصی را از ناحیه این مرز و تبعه های ترکمنستان که برای کار و اقامت به ترکیه تردد دارند، احساس می کند.
به هر حال، ورود نیروهای داعش به عمق خاک ترکمنستان و شکسته شدن سد نیروهای مرزبانی این کشور، علاوه بر مخدوش کردن وجهه دفاعی ترکمنستان، باعث معزول شدن مجدد ژنرال گوندوغدی یف نیز شد.
TURKMEN-DAILY: اخیرا اخبار مختلفی درباره مشکلات ترکمن هایی که برای اقامت یا کار به ترکیه سفر می کنند منتشر می شود. برخی از این مهاجران کار (بیشتر مهاجر از ترکمنستان) با خشونت کارفرمایان ترکیه ای خود مواجه می شوند و برخی (بیشتر بانوان) نیز در دام باندهای تبه کار و گروه های غیراخلاقی گرفتار می شوند. حتی مواردی بوده است که کار در ترکیه به قیمت جان این مهاجران تمام شده است. با وجود اینکه این مشکلات برای همه مهاجران اتفاق نمی افتد و برخی از آنان زندگی مناسبی را در ترکیه آغاز می کنند، اما در این تردیدی نیست که می بایست به بررسی دقیق تر ریشه های مشکلات مهاجران ترکمن در ترکیه پرداخته شود.
در این رابطه، مصاحبه ای اختصاصی با دو تن از بانوان مهاجر ترکمن که برای برای کار به ترکیه آمده اند، در قالب برنامه «ترکمن های جهان» تهیه شده است که فایل صوتی آن (به زبان ترکمنی) از طریق لینک زیر قابل دانلود و شنیدن می باشد:
TURKMEN-DAILY: چند ماه قبل، جسد دختر جوان ترکمنستانی که سر از تنش جدا شده بود، در کوچه ای منتهی به سفارت ترکمنستان در استانبول کشف شد. خبرهایی مبنی بر رفتار خشونت آمیز برخی کارفرمایان با کارگران ترکمنستانی (عمدتا زن) نیز گاه و بی گاه منتشر می شد.
اما این بار، پلیس ترکیه اعلام کرد در نتیجه عملیانی که دیروز 21 آگوست، به طور همزمان در چند شهر این کشور انجام شده است، دختران مهاجرآسیای مرکزی را که در چند باند قاچاق انسان و مراکز تن فروشی فعال بوده اند، دستگیر کرده است. مطابق گزارش پلیس ترکیه، تعدادی از این دختران، ترکمنستانی هستند!
مطابق گزارش پلیس ترکیه، این دختران اظهار کرده اند که قاچاقچیان انسان، پاسپورت های آنان را گرو نگه داشته و هزینه یک هزار دلاری انتقال آنان به ترکیه را طلب می کرده اند. گویا روش فعالیت این قاچاقچیان این بوده است که در برابر این هزینه که دختران جوان قادر به پرداخت آن نبوده اند، آنان را به مراکز تن فروشی معرفی کرده و یا به سایر فعالیت های غیرقانونی و غیراخلاقی وادار می کرده اند.
همچنین پلیس ترکیه اعلام کرده است که دختران ازبکستانی و تاجیکستانی نیز در بین دستگیرشدگان وجود دارند.
کارشناسان ترک در فضای رسانه ای، اوضاع نابه سامان اقتصادی و فقدان فرصت های اجتماعی مناسب در کشورهای آسیای مرکزی من جمله ترکمنستان را از جمله عوامل متمایل شدن دختران جوان این کشورها به مهاجرت به خارج دانسته اند. کشور ترکیه به واسطه سهولت در برقراری ارتباط و سهولت نسبی در مهاجرت و اقامت، از جمله کشورهای مقصد این مهاجران است.
کارشناسان مدعی اند، ناکافی بودن مهارت های حرفه ای و یا ظرفیت علمی نامناسب مهاجران جوان آسیای مرکزی که از سیستم آموزشی غیراستاندارد و توزیع نابرابر فرصت های اجتماعی در این کشورها منتج شده است، باعث می شود تا این جوانان پس از مهاجرت نتوانند شغل مناسبی بیابند و یا با دشواری های بسیاری مواجه می شوند که همه این عوامل، زمینه گرفتار شدن این مهاجران، به ویژه دختران جوان را در چنگال گروه های تبه کار فراهم می آورد.
به هر حال، آنچه مسلم است، غیرقابل چشم پوشی بودن پدیدهای به نام «قاچاق انسان» از کشورهای آسیای مرکزی به برخی کشورهای پیشرفته تر است که عمدتا شامل دختران جوان بوده و با هدف استثمار جنسی آنان صورت می گیرد.
یادداشت مهمان: برای اولین بار وقتی در ایران با یک شهروند ترکیه ای مواجه شدم، در معرفی خودم با افتخار گفتم: «من یک ترکمنم». یادم می آید که او هم با اشتیاق استقبال کرد و بلافاصله گفت که «ما هم در گذشته ترکمن بوده ایم».
این پاسخ در آن زمان معنای خاصی برایم نداشت و تصور کردم، منظور وی این است که آن ها هم سلجوقی هستند و او دارد از پیشینه تاریخی خود صحبت می کند. زمان گذشت، پس از آن، افراد ترکیه ای زیادی را دیدم و با خانواده های مختلفی آشنا شدم. تفکیک هویت اجتماعی ترکی در مقابل کردی، عرب در تمایز با ترک و ... همگی به مرور در ذهنم شکل گرفت. اما در این میان، رفته رفته مفهوم دیگری نیز برایم روشن تر شد؛ «ترکمن» بودن!
دوستانم وقتی مرا به خانواده های خود معرفی می کردند، پس از بیان این که من یک ترکمن هستم، بلافاصله توضیح می دادند که ترکمن های اینها (ترکمنستان/ ایران) با ترکمن های ما (ترکیه) فرق دارد! برای مادران، پدران و بزرگترهای خود توضیح می دادند که «این دوست ترکمنم در شهر زندگی می کند. دانشگاه رفته است و انسان متمدنی است». این برخورد به مرور من را نسبت به معنای ذهنی عبارت «ترکمن» در جامعه ترکیه حساس کرد.
از دوستان خود پرس و جو کرده و نسبت به این وجه از رفتار شهروندان ترکیه دقت بیشتری کردم. مدت ها از آن دوران گذشت و اکنون که به موقعیت یک «ترکمن» در جامعه ترکیه می اندیشم، می دانم که با پدیده ذهنی «سهل و ممتنعی» سروکار دارم. «ترکمن» در دنیای ذهنی شهروندان ترکیه، از یک سو یعنی اصیل و ترک خالص و از سوی دیگر یعنی کوچرو (در معنای منفی آن) و کمتر متمدن! هم خوب و هم ناخوب! هم کسی می توان به دوستی با وی افتخار کرد و هم کسی که از آداب شهرنشینی در استانبول فاصله بسیاری دارد!
من در جامعه ترکیه، هم «تاریخ» بودم و هم «بدوی»! هم می تواسنتند به من اعتماد کنند و هم می بایست با احتیاط در آداب و معاشرت به من می نگریستند! هم، زبان و گویشم را اصیل می دانستند و هم، عبارت هایم باعث خنده آنان می شد! من این پدیده را با عنوان "مفهوم پارادوکسیکال «ترکمن» بودن در ترکیه" تعریف کرده ام.
—
تحلیل ارائه شده، بیانگر دیدگاه های شخصی نویسنده آن است و Turkmen_Daily محتوای ارائه شده را الزاما رد یا تایید نمی کند.
—
دیدگاه دکتر عبدالرحمن دیه جی
درخصوص «مفهوم پارادوکسیکال "ترکمن" بودن در ترکیه»
دکتر دیه جی (1): با سلام ابتدا از مولف این مقاله که به موضوع خوبی پرداخته اند تشکر می کنم. اما بنده به عنوان کسی که چندین سال در ترکیه زندگی کرده ام در یکی دو مورد نظرم با نویسنده این مقاله کمی متفاوت است.
آنطور که بنده طی سالیان اخیر دیده ام اکثر ترکهایی که کمی از تاریخ و گذشته خود اطلاع دارند، در ترکیه خود را ترکمن می دانند. معمولا می گویند که اصلیت ما ترکمن است و از خراسان و آسیای میانه آمده ایم. اما من نشنیدم که بگویند قبلا ترکمن بودیم و حالا ترک هستیم. فکر نمی کنم که این جمله معانی فرهنگی در پی داشته باشد. شاید منظورشان این باشد که قبلا به ما هم ترکمن گفته می شد و حالا ترک نام گرفته ایم که این درست است چون بعد از دوره جمهوریت در این کشور همه را ترک تباران را ترک خطاب کردند تا اصطلاح واحدی برای کل ترکها استفاده شود. والا سردمداران این کشور حتی قبل از این که نام جموری ترکیه را در پارلمان دوره جمهوریت به تصویب برسانند حتی در نظر داشتند که نام ترکمنیه را به این کشور بدهند که همان طور که در بالا اشاره شد در نهایت تصمیم گرفتند که کلمه کلی تر یعنی ترک و ترکیه را استفاده کنند.
در مورد این حرف هم که ترکمنها را کوچرو می دانند نیز به نظرم نویسنده کمی خلط موضوع کرده است. من در میان ترکمنهای ترکیه دوستان زیادی دارم. ترکمنها در ترکیه از نظر سکونت به دو گروه تقسیم می شوند. کوچروها را «یوروک» می گویند سکونت گزیده ها را «ترکمن» می نامند.
ترکمن و یوروک در تورکیه معانی ای چون چومور (ترکمن) و چاروا ( یوروک) دارند. ترکمنها خود را معمولا اهل فرهنگ و شهر نشین می دانند. مثل شهرنشیان قونیه و آنتالیا و آلانیا و ... البته الان حتی یوروکها (چارواها) هم شهرنشین شده اند و ساکنان شهرهایی چون بالکسیر اکثرا یوروک هستند.
اما ترکمنهای چومور به ترکمنهای یوروک چاروا هنوز هم به چشم چادر نشین نگاه می کنند و کمی تحقیرشان می کنند. از این نظر حساسیت و رقابتی بین آنها موجود است. به نظرم منظور دوستمان که مقاله بالا را نوشته کلمه«یوروک» باشد نه ترکمن.
1- عبدالرحمن دیه جی، نویسنده و روزنامه نگار (مدیرمسئول هفته نامه صحرا) و ساکن کشور ترکیه است.
—
تحلیل ارائه شده، بیانگر دیدگاه های شخصی نویسنده آن است و Turkmen_Daily محتوای ارائه شده را الزاما رد یا تایید نمی کند.
